تمیزکننده های قلیایی :
تمیزکننده های قلیایی تاکنون به مقدار زیادی برای تمیز کردن فلزات مصرف شده اند و بیشتر به خاطر ارزانی نسبی و کارایی آنها بوده است. در فرمول بندی یک نمونه تمیز کننده قلیایی ممکن است از مواد زیر استفاده شده باشد :
1- مایه اولیه قلیایی، مثل سدیم هیدراکسید یا سدیم کربنات
2- ساخت مایه ها ( Builders )مثل سیلیکاتها و فسفاتها
3- مواد پراکنده ساز (Dispersing agents )
4- مواد فعال کننده سطح و امولسیون کننده ها
5- عوامل منزوی کننده ( Sequestrants ) کمپلکس دهنده فلزی و سبک کننده های آب
6- محلول های بافر ( Buffers ) مثل بورات ها
7- بازدارنده ها برای کاهش حمله روی فلز که باید تمیز شود به ویژه در مورد فلزات غیر آهنی
8- عوامل ظریف ساز ( Refining agents)که بر پوشش فسفات بعدی اثر بگذارد بعضی مواد بیش از یکی از نقشهای بالا را بازی می کنند.
مثلاً فسفاتها ممکن است ترکیبی از نقشهای 1و 2و 3و 6 را داشته باشند و یا سیلیکاتها 1و 7 را داشته باشند.اجزای تمیزکننده بستگی به روش کاربرد دارد. تمیز کننده های پاششی نیاز به فعال کننده های سطح با کف کم دارند و معمولاً مقدار ماده فعال کننده آنها کمتر از تمیزکننده هایی است که برای مصرف به صورت غوطه وری طراحی می شوند .تمیز کننده های پاششی معمولاً با غلظتهای3-5 g/lit از محصول جامد مصرف می شوند .از طرفی غلظت10-30 g/lit ، برای تمیز کننده های غوطه وری بیشتر معمول می باشد . شرکت آذر آوند محصولات فراوانی دارد که با برترین تکنولوژی های کشور تولید میشوند. یکی از این محصولات لوله کاروگیت می باشد.
چربی گیری با بخار :
در چربی گیری با بخار قطعه های که باید تمیز شود، وارد بخار متراکم حلال هیدروکربن کلردار می شود که در بالای یک مخزن حلال جوشان جمع شده است. چربی گیری با بخار یک روش عالی برای زدودن روغن و گریس می باشد. اما ممکن است برای زدودن آلودگی های زیاد موثر نباشد .برطرف کردن مواد جامد می تواند با همراه کردن یک وسیله پاشنده با حلال مایع موثر صورت گیرد .وقتی که حلال مصرف می شود، روغن های روی آن جمع می شوند و امکان دارد نقطه جوش را بالا ببرد و در این صورت لازم است حلال را با تقطیر خالص نمود .حلال های کلردار در تماس با آب به ویژه در حضور آلومینیوم گرایش به هیدرولیز دارند و چون محصولات هیدرولیز دارای اسید هیدراته می باشند، فقط از انواع دارای مواد بازدارنده ویژه باید مصرف کرد .تری کلرو اتیلن (نقطه جوش87 درجه سانتیگراد) معمولاً بیشتر به پرکلرو اتیلن (نقطه جوش74 درجه سانتیگراد ) به علت مسمومیت پایین آن، ترجیح داده می شود .
تمیز کاری با حلال های قابل امولسیونی :در این روش فلز یا قطعه در حلال دارای عوامل پراکنده ساز غوطه ور می شود یا حلال روی آن پاشیده می شود و سپس با آب، آبکشی شده و آب حلال را همراه با هرگونه مواد حل شده پراکنده می کند .
حلال های هیدروکربنی مانند نفت سفید معمولاً بدین منظور بکار می روند . حلال های تمیزکننده قابل امولسیون را می توان به جهت تاثیر در بر طرف کردن انواع وسیعی از آلودگیها در دمای محیط بکار برد .با مقدمه فوق به بررسی طرح تولید چربی گیرهای صنعتی پرداخته می شود . چربی گیرها می توانند شامل قلیاهای سوزآور، سیلیکات ها، فسفاتها، کرومات ها، کربناتها، بی کربنات ها، برات ها، سولفات ها،نیتریت ها، کلریدها، صابونها، رزین، عوامل مرطوب کننده سولفوناته، عوامل ضد کف، بازهای آلی، حلال های آلی، عوامل جفت کننده آلی، نمکهای اسیدهای معدنی و یا آلی باشند .
به عنوان مثال در ادامه به معرفی چند نوع از چربی گیرها پرداخته می شود.
اصولاً چربی گیرها از نظر ساختاری به سه دسته تقسیم می شوند :
1- چربی گیرهای قلیایی
2- چربی گیرهای خنثی
3- چربی گیرهای اسیدی
چربی گیر قلیایی:
موجب هیدرولیز چربی، مرطوب شدن سطح قطعه، پراکنده شدن و امولسیون شدن چربی در محلول و نرم سازی آن می شوند. این نوع تمیزکننده ها را می توان به صورت دستمال کشی، اسپری دستی، اسپری اتوماتیک و یا روش غوطه وری بکار برد . در فرایند تمیزکاری می توان از عواملی همچون گرما، همزن و یا جریان الکتریکی استفاده کرد .
چربی گیر خنثی :
را میتوان در روش های دستمال کشی، اسپری دستی، اسپری اتوماتیک و یا روش غوطه وری استفاده کرد. زمان فرایند، غلظت و دمای این نوع شوینده ها به روش به کار گرفته شده بستگی دارد. از شوینده های خنثی به عنوان پاک کننده اولیه استفاده می کنند .
چربی گیرهای اسیدی:
برای رفع زنگ زدگی و دیگر عوامل ناشی از خوردگی بکار می روند. در برخی موارد نیز برای ایجاد پوشش فسفاته، سطح را فعال می کنند. پاک کننده های اسیدی به طور معمول به صورت غوطه وری استفاده می شوند .
در موارد محدودی می توان از پاک کننده های اسیدی ملایم، به روش پاششی نیز استفاده کرد. دمای فرایند تمیزکاری اسیدی و زمان چربی گیری توسط آن، معمولاً نسبت به پاک کننده های قلیایی پایین تر است .